معرفی زبان برنامه‌نویسی روبی (Ruby)

زبان برنامه‌نویسی روبی (Ruby)، یک زبان پویا، چندمنظوره، شی‌گرا و متن‌باز است که از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار می‌باشد. این زبان قادر است از پارادایم‌های مختلف برنامه‌نویسی مانند برنامه‌نویسی تابعی، بازتابی، گزاره‌ای و متغیرهای پویا پشتیبانی کند. همچنین، روبی از ویژگی "مدیریت حافظه خودکار" بهره می‌برد.

خاستگاه روبی

روبی توسط Yukihiro "Matz" Matsumoto در دهه ۹۰ میلادی طراحی شد. او با ترکیب ویژگی‌های محبوب زبان‌های برنامه‌نویسی همچون Perl، Smalltalk، Eiffel، Ada و Lisp، زبانی جدید ایجاد کرد که بین برنامه‌نویسی کاربردی و ضروری تعادل برقرار می‌کند. هدف ماتسوموتو ایجاد زبانی بود که ساده، قابل‌فهم و کاربرپسند باشد.

رشد روبی

از سال ۱۹۹۵ که روبی به‌صورت عمومی معرفی شد، جامعه‌ای فعال از توسعه‌دهندگان در سراسر جهان پیرامون آن شکل گرفت. در سال ۲۰۰۶، محبوبیت روبی به اوج خود رسید و گروه‌های کاربری در شهرهای بزرگ جهان تشکیل شدند. لیست پستی Ruby-Talk به‌عنوان مرجع اصلی گفتگو درباره روبی، در آن زمان به طور متوسط ۲۰۰ پیام در روز دریافت می‌کرد.

عملکرد و سرعت روبی

یکی از چالش‌های روبی، سرعت اجرای آن است. بااین‌حال، زبان‌هایی که به‌عنوان "تفسیر شده" شناخته می‌شوند، معمولاً کندتر تلقی می‌شوند. اما در نسخه‌های جدید روبی، از جمله Ruby 2.6 با معرفی کامپایلر Just-In-Time (JIT)، بهبودهای زیادی در سرعت انجام شده است.

روبی از قفل ماشین مجازی جهانی (Global VM Lock) استفاده می‌کند که می‌تواند عملکرد را محدود کند، به‌ویژه در برنامه‌های چندرشته‌ای. بااین‌وجود، برای توسعه وب که عمدتاً به I/O وابسته است، روبی همچنان یک گزینه قوی به شمار می‌آید.
کاربرد های زبان Ruby

1. توسعه وب

• معروف‌ترین کاربرد روبی، توسعه وب با استفاده از فریم‌ورک Ruby on Rails است.
• Ruby on Rails یک فریم‌ورک قدرتمند برای ساخت برنامه‌های تحت وب است که بر اساس معماری MVC (مدل-ویو-کنترلر) طراحی شده است.
• از این فریم‌ورک برای ساخت سایت‌های بزرگی مانند GitHub، Shopify، Airbnb و SoundCloud استفاده شده است.

2. اسکریپت‌نویسی و خودکارسازی

• روبی به دلیل سینتکس ساده‌اش برای نوشتن اسکریپت‌ها و ابزارهای خودکارسازی بسیار مناسب است.
• از روبی برای نوشتن ابزارهای خط فرمان، وظایف پس‌زمینه، پردازش فایل‌ها و خودکارسازی فرآیندها استفاده می‌شود.

3. توسعه اپلیکیشن‌های دسکتاپ

• از طریق کتابخانه‌هایی مانند Shoes، می‌توان برنامه‌های دسکتاپ ساده‌ای با روبی ساخت.
• هرچند که در این زمینه نسبت به زبان‌هایی مانند Python یا Java کمتر استفاده می‌شود.

4. داده‌کاوی و پردازش داده‌ها

• کتابخانه‌هایی مانند Nokogiri برای پردازش داده‌های XML و HTML کاربرد دارند.
• همچنین می‌توان از روبی برای اسکریپت‌های جمع‌آوری داده (Web Scraping) استفاده کرد.

5. تست نرم‌افزار

• ابزارهای تست معروفی مانند RSpec و Cucumber با روبی ساخته شده‌اند.
• این ابزارها به توسعه‌دهندگان امکان نوشتن تست‌های واحد (Unit Tests) و تست‌های BDD (توسعه مبتنی بر رفتار) را می‌دهند.

 6. DevOps و مدیریت سیستم

• ابزار معروف Chef که یک ابزار مدیریت پیکربندی است، با روبی نوشته شده است.
• از روبی برای مدیریت سرورها، خودکارسازی استقرار و پیکربندی سرور استفاده می‌شود.

نمونه سینتکس 

دستور پرینت

puts "Hello, World!"   # Prints with a new line
print "Ruby"           # Prints without a new line

جملات شرطی:

x = 10
if x > 15
 puts "Greater than 15"
elsif x > 5
 puts "Between 6 and 15"
else
 puts "5 or less"
end

منابع:
ruby-lang

dev.to
asamserver